Denmisɛnninw ka kalan ni den ladonni bɛ se ka musow dɛmɛ Afiriki kɔnɔ ka baara kɛ ani ka balo sɔrɔ. Duniya yiriwali baarada ka kunnafoni dɔ b’a jira ko ni Afiriki jamanaw ye wari caman bila o baara in na, musow bɛna sababu caman sɔrɔ ka baara kɛ ani ka ɲɛtaa sɔrɔ.
Mun na i bɛ wari bila denmisɛnninw ka kalan na?
Bi, Farafinna jamanaw tɛ musaka bɛrɛ kɛ denmisɛnw kalanni na ka kɔn lakɔli ɲɛ. Duniya baarakɛlaw ka tɔnba (OIT) ko jamanaw ka kan k’u ka wari 1% musaka kɛ o baara in na, nka Afiriki kɔnɔ, a ma se 0,2% ma. Misali la, Rwanda b’a ka wari 0,12% dɔrɔn de musaka kɛ denmisɛnw ka balikukalan na, ani Cote d’Ivoire bɛ musaka dɔgɔya hali bi, o ye 0,05% ye.
Baara minnu bɛ kɛ musow ye
Ni jamanaw tun ye wari caman bila denmisɛnw ka kalan na, o tun bɛna muso caman dɛmɛ ka baara sɔrɔ. Misali la, ni Rwanda ye dɔ fara a ka nafolodonniw kan, a bɛ se ka baarakɛyɔrɔ 777.000 ni kɔ dabɔ san 2030. O baara ninnu bɛna kɛ musow ta ye. O tun bɛna dɛmɛ fana ka dɔ bɔ sarako danfara la cɛw ni musow cɛ.
Musow mago bɛ dɛmɛ caman na
Bi, Afiriki muso caman ka kan ka denw ladon, wa u tɛ se ka baara kɛ i n’a fɔ u b’a fɛ cogo min na. O b’u bali ka wari sɔrɔ ani k’u ka sugo dafa. Misali la, Uganda jamana na, muso 83% bɛ den ladonni kɛ ni sara tɛ, k’a sɔrɔ cɛ 53% dɔrɔn de bɛ o ɲɔgɔn kɛ.
Yɛlɛmaba dɔ ka kan ka kɛ
Ni wari bilala denmisɛnw ka kalan na, o bɛ se ka muso caman dɛmɛ ka baara sɔrɔ. Nka fɛn wɛrɛw fana ka kan ka Changé. Misali la, baara kɛcogo ka kan ka ɲɛ ani ka musow ka josariyaw lakana baarakɛyɔrɔ la.
