Masana kimiyya sun gano dalilin da ya sa giwaye 350 suka mutu a Botswana a cikin 2020.
A cikin 2020, giwaye 350 sun mutu a gandun dajin Botswana. Wannan ya damu masana kimiyya a duniya. Bayan shekaru da dama na bincike, a karshe sun gano musabbabin wannan bala’i. Sun yi imanin cewa giwayen sun samu guba ne daga algae masu guba da suka mamaye ramukan ruwa da dabbobin ke sha. Wadannan algae, da ake kira « blue-green algae, » suna samuwa a cikin ruwa maras kyau, kuma suna iya sa ruwan ya zama haɗari ga dabbobin da suke sha.
Masu binciken sun yi amfani da tauraron dan adam wajen bin diddigin motsin giwayen da kuma lura da inda suka je sha. Sun gano cewa mai yiwuwa giwayen sun tunkari ramukan ruwa da algae ya gurbata. A cikin 2019, fari ya rage yawan ruwa, kuma a cikin 2020, ruwan sama mai ƙarfi ya haifar da haɓakar algae cikin sauri. Wannan ya jefa ba giwaye kadai ba, har ma da sauran dabbobi.
Me yasa algae mai guba matsala?
Algae mai guba babbar barazana ce a duniya yayin da sauyin yanayi ke sa yanayi ya fi muni. Wannan na iya haifar da cikakkiyar yanayi don waɗannan algae su samar. Suna toshe hasken rana kuma suna sa ruwa ya zama guba, wanda ke da haɗari ga dukan dabbobi. A kasar Botswana, inda kashi uku na giwayen Afirka ke rayuwa, wannan lamarin ya damu masana kimiyya sosai.
Masu bincike sun ce dumamar yanayi na iya sa wuraren ruwa su zama bushewa da dumi. Wannan zai iya haifar da sakamako mai ban mamaki ga namun daji, saboda ruwa zai ƙara ƙaranci kuma mara kyau.
Me za a yi a kan wannan haɗari?
Masana kimiyya sun yi kira da a sanya ido sosai kan ingancin ruwa. Godiya ga tauraron dan adam, da sauri za su iya gano inda algae masu cutarwa ke tasowa. Wannan zai ba mu damar yin aiki da sauri don kare dabbobi. Ta hanyar nazarin bayanan tauraron dan adam, suna fatan za su kara fahimtar tasirin wadannan algae da samun mafita don guje wa sababbin bala’o’i.
