An ka Senegali kunbɛn, Afiriki tilebinyanfan jamana, kalataw bɛ kɛ yɔrɔ min na i n’a fɔ demokarasi dɔn, danfara bɛ kɛ yɔrɔ min na, ani diinɛ muɲuli bɛ kelenya sira yeelen. Demokarasi jamana in kɔnɔ, kumakan bɛɛ bɛ jate, wote bɛɛ ye senna-tɛgɛrɛ ye ka surunya siniko la.
Senegal, jamana min sigilen bɛ Afiriki tilebinyanfan fɛ, o tɔgɔ bɔra demokarasi barikama la. Nka, o kɔrɔ ye mun ye tiɲɛ na? Ayiwa, demokarasi bɛ fanga di jamanadenw ma u k’u ɲɛmɔgɔw sugandi wote fɛ. Senegali jamana na, kalataw bɛ kɛ tuma bɛɛ. O b’a to bɛɛ bɛ se k’a latigɛ jɔn bɛna jamana ɲɛminɛ. Kalataw bɛ kɛ tilennenya la, o kɔrɔ ye ko politikitɔn caman bɛ se ka boli.
Senegalikaw bɛ se k’u hakilinaw fɔ hɔrɔnya la. U bɛ se k’u hakilina fɔ k’a sɔrɔ u ma siran. Ka fara o kan, kunnafonidisɛbɛnw ni telewisɔn bɛ se ka gɔfɛrɛnaman kɔrɔfɔ n’u b’a miiri ko a bɛ kojugu kɛ.
Fɛnba wɛrɛ min bɛ Senegali la, o ye a ka danfara ye. Mɔgɔw bɛ bɔ yɔrɔw la minnu tɛ kelen ye, u bɛ kan wɛrɛw fɔ ani u bɛ diinɛ wɛrɛw kɛ. Nka bɛɛ bɛ minɛ cogo kelen na, u mana bɔ yɔrɔ o yɔrɔ, walima u dalen bɛ fɛn o fɛn na.
Senegali ka tariku ka jan, wote hɔrɔnyalen ni tilennenya la. A daminɛna kabini tuma jan, san 1848. O waati la, duguden dɔw dɔrɔn de tun bɛ se ka wote. Nka kɔfɛ, san 1946, bɛɛ tun bɛ se ka wote.
Senegali ye jamanakuntigi kalata 11 kɛ kaban. O kɔfɛta bɛna kɛ desanburukalo la san 2024. San 2000 ni 2012, fɛnba dɔ jiginna. Jamanakuntigi kuraw sugandira. An bɛ min wele ko demokarasi ɲɔgɔn falen-falen, o de don.
Diinan muɲuli fana nafa ka bon kosɛbɛ Senegali jamana na. Hali n’u ye silamɛw de ye kosɛbɛ, Senegalikaw bɛ diinɛ wɛrɛw bonya. O bɛ dɛmɛ don ka hɛrɛ sabati jamana kɔnɔ.
Tiɲɛ don, fɛn bɛɛ tɛ dafalen ye. Gɛlɛyaw bɛ yen hali bi i n’a fɔ nanbarako ani politiki sɔsɔliw. Kɔsa in na, mɔgɔw ye ɲɔgɔn sɔsɔ bawo kalataw bilala kɔfɛ. O ye jɔrɔnanko lase mɔgɔw ma. Nka sariyasunba ka tɔnba labanna ka o waati bilali in tiɲɛ.
Senegali ye demokarasi misali ɲuman ye Afiriki kɔnɔ. Hali n’a y’a sɔrɔ gɛlɛyaw bɛ senna, Senegalikaw bɛ waso u ka jamana na, wa u bɛ baara kɛ kosɛbɛ walasa k’u ka demokarasi cɛɲi sabati.
