Bonjour terikɛ kamalenninw! Yala aw ye Mpox ko mɛn wa? Nin ye bana ye, Afiriki b’a ɲini ka min kɛlɛ ni labɛnba ye. Sɛtanburukalo san 2024, baarakɛnafolo dɔ bolodara min ye miliyɔn 600 ye walasa ka Afiriki jamanaw dɛmɛ u ka bana in labɛn ani k’a jaabi fo san 2025 feburuyekalo.
Awirilikalo tile 13 san 2024, Afiriki CDC, n’o ye kɛnɛyako ɲɛmɔgɔba kuluba ye Afiriki jamana bɛɛ ye, o ye Mpox jate foroba kɛnɛyako kɔrɔtɔlen ye Afiriki kɔnɔ. O kɔrɔ ye ko jɛkulu bɛɛ lajɛlen bɛ lajɛ walasa ka jamana minnu tɔɔrɔla, olu dɛmɛ. Foroba kɛnɛyako kɔrɔtɔko ɲɛnabɔli yɔrɔ min bɛ Adis Abeba, Etiyopi jamana na, o daminɛna kokura, wa a bɛ ka banaw kɔlɔsi tile 24/7.
Marabolow ka jɛ-ka-baarakɛyɔrɔ minnu bɛ Lusaka, Nayirobiyi ani Libreville, olu fana bɛ ka dɛmɛ don walasa ka ko in ɲɛnabɔ. U bɛ baara kɛ ni fɛɛrɛ kuraw ni kumaɲɔgɔnya siraw ye walasa ka cɛsiriw kɛ ɲɔgɔn fɛ. Kalan bɛ senna walasa ka sɛgɛsɛgɛli kɛcogo dɔn ani ka Mpox sɛgɛsɛgɛli kɛ, wa sɛgɛsɛgɛlikɛlan 20.000 sanna.
Kɔlɔsili fɛɛrɛ kura dɔ daminɛna walasa ka Mpox banaw dɔn ka ɲɛ ani k’u jaabi. Mɔgɔ 2000 ni kɔ de y’u sen don lajɛba dɔ la Kinshasa walasa ka furakɛli kɛcogo ɲɛ.
Farafinna jaabi bolodalen min dabɔra ni diɲɛ kɛnɛyatɔnba (OMS) ye, o sinsinnen bɛ fɛnba 10 kan i n’a fɔ jɛkafɔ, kɔlɔsili, boloci ani ɲinini. Jamana bɛ tila kuluw kɔnɔ ka kɛɲɛ n’u ka farati hakɛ ye walasa ka baara kɛ ni nafolo ye ka ɲɛ.
Kongo jamana ye dɔrɔmɛ miliyɔn 10 di, ka boloci ɲini denmisɛnw ma.
Cɛsiriw bɛ senna ni jɛɲɔgɔnw ye i n’a fɔ OMS, UNICEF ani Médecins Sans Frontières walasa ka dɛmɛ don Mpox kɛlɛli la. Cikan jɛlen don: an ka kan ka jɛ ka denmisɛnw ni denbayaw bɛɛ lakana!
