Itan fanila jẹ itan-akọọlẹ otitọ ti irin-ajo ni ayika agbaye. Ati pe o bẹrẹ ni ọdun 180 sẹhin pẹlu ọmọkunrin 12 ọdun kan.
Gbogbo rẹ bẹrẹ ni Ilu Meksiko, nibiti awọn Totonacs, awọn eniyan abinibi, kọkọ ṣe awari fanila. Wọ́n ń kórè àwọn ìpẹ́lẹ̀ náà láti inú igbó, wọ́n sì lò ó láti fi tọ́jú àwọn ohun mímu àkànṣe wọn. Awọn Aztec, ti o ṣẹgun awọn Totonacs, ni a tun tan nipasẹ turari iyebiye yii.
Nigbati awọn ara ilu Yuroopu de Amẹrika, wọn mu awọn ohun ọgbin ati awọn turari wa pẹlu wọn, pẹlu fanila, lati gbin ni awọn ileto wọn. Eyi ni bi fanila ṣe bẹrẹ lati rin irin-ajo kọja awọn okun, nikẹhin de France ni ibẹrẹ awọn ọdun 1600.
Ṣùgbọ́n láìka bí wọ́n ṣe ń rìn káàkiri àgbáyé, vanilla kò lè so èso tó jìnnà sí ilé. Kò pẹ́ tí ó fi dé erékùṣù Bourbon, tí wọ́n ń pè ní Reunion nísinsìnyí, ni ohun idán kan ṣẹlẹ̀.
Lọ́jọ́ kan, ọmọdékùnrin kan tórúkọ rẹ̀ ń jẹ́ Edmond, tó jẹ́ ọmọ ọdún méjìlá péré, ṣàwárí àṣírí tí wọ́n fi ń pollination vanillin. O wo ni pẹkipẹki ni ododo fanila kan o si rii pe o nilo lati ṣe iranlọwọ pẹlu eruku adodo ki eso naa le dagba. Ọgbọn rẹ ṣe iyipada ile-iṣẹ fanila, gbigba Reunion Island lati di olupilẹṣẹ pataki.
Edmond ni laanu ko ṣe idanimọ ni iye otitọ rẹ ni akoko yẹn. Wọ́n fi ẹ̀sùn olè jíjà kàn án, wọ́n sì fi í sẹ́wọ̀n. Ṣugbọn awọn oniwe-julọ ngbe lori: loni, fanila ti wa ni tun ọwọ-pollinated ni ayika agbaye, ṣiṣe kọọkan podu iyebiye ati ki o oto.
Nitorinaa itan iyalẹnu ti fanila leti wa pe paapaa awọn iwadii ti o kere julọ le ni ipa nla lori agbaye. Ati nigbamii ti o gbadun fanila yinyin ipara tabi akara oyinbo aladun, ranti irin-ajo iyalẹnu ti turari yii ti rin lati de ọdọ rẹ.
