Fɔ ka na se san 2024 mɛkalo tile 20 ma, ɲɛnajɛ kabakoma dɔ bɛ kɛ Place du Trocadéro la Pari. “Préhistomania” jirali b’aw wele ka fara ja ni ja jalenw sɛgɛsɛgɛ minnu dilanna a san ba caman ye nin ye an bɛnbaw fɛ minnu tun bɛ tariku ɲɛfɛ. An ka waati tɛmɛnen yɔrɔjanw kɔnɔnafililen min bɛ mɔgɔ ɲɛnajɛ, k’a jira ko nin sɔrɔlen ninnu bɛ se ka nɔ min bila bi seko ni dɔnko la.
Sɛgɛsɛgɛli biwɔɔrɔ minnu kɛra tariku ɲɛfɛ, minnu lajɛra san kɛmɛ 20nan na, Faransi ni Alemaɲi dɔnnikɛlaw fɛ, olu jirala a siɲɛ fɔlɔ la san tan caman kɔnɔ. Nin ja minnu bɛ se ɲɛnamaya hakɛ ma, n’u bɔra kɔw ni fara kogow la, olu b’a to an bɛ se ka an ka waati tɛmɛnen yɔrɔjanw ka dugukolow, baganw ani jiriw lajɛ cogo kɛrɛnkɛrɛnnen na, tariku ɲɛfɛ seko ni dɔnko dɔnnikɛlaw ɲɛw fɛ minnu tɔgɔ ma fɔ.
“Prehistomania” bangeli .
Tariku ɲɛfɛ seko ni dɔnko sɛgɛsɛgɛliw daminɛna san kɛmɛ 19nan laban na ni ja cɛɲiw sɔrɔli ye Altamira kɔdingɛ kɔnɔ Ɛsipaɲi. O kɔfɛ, yɔrɔ wɛrɛ minnu masirilen don ani minnu jalen don, olu sɔrɔla Erɔpu, Afiriki ani diɲɛ fan bɛɛ. O kɔfɛ, Faransi ni Alimanjamana ye dɔnniya jɛkuluw ci walasa ka nin sɛgɛsɛgɛli kulɛrilenw kɛ, o cogo la, an ka dɔnniya bonya farakurunko kan, ka foroba dusu don nin baara cɛɲiw la minnu bɛ mɔgɔ kabakoya.
“Préhistomania” jirali bɛ tariku ɲɛfɛ seko ni dɔnko nɔ jira bi seko ni dɔnko la. Tariku ɲɛfɛ baara minnu kɛra, olu sɛgɛsɛgɛliw bɛ kɛ bi baara kɛlenw kɛrɛfɛ, ka ɲɔgɔn bɔlenw ni dusudonw jira. Nin san kɛmɛw ka ɲɔgɔnye in min ɲɔgɔn ma deli ka kɛ fɔlɔ, o b’an hakili jigin ko tariku ɲɛfɛ dɔnkotigiw de tun ye laala surɔyali fɔlɔw ye, kɔrɔfɔla minnu bɛ mɔgɔ ɲɛnajɛ ani bi dɔnkotigiw.
O jirali bɛ bonya da tutigɛbagaw kan minnu ye lɛrɛ ba caman kɛ ka o sɛgɛsɛgɛliw kɛ ni bolo ye, tuma caman na, ko gɛlɛnw na. O taamaw ni fɛn dilannenw jaw bɛ seereya kɛ o ɲininikɛla jagɛlɛn ninnu ye baara min kɛ.
Fotow sɛbɛnnenw bɛ musow jɔyɔrɔba jira o taama ninnu na, kɛrɛnkɛrɛnnenya la Leo Frobenius ka kuluw kɔnɔ. Bonya lakika don nin dɔnnikɛla jagɛlɛn ninnu ma, minnu ye dɛmɛ don ka taa ɲɛ an ka waati tɛmɛnenw dɔnniya la.
A laban na, jirali in bɛ bi fɛnkɔrɔw ɲinini fɛɛrɛw sɛgɛsɛgɛ minnu bɛ bolola sɛgɛsɛgɛliw nɔ bila bi. Hali n’o sɛgɛsɛgɛli kɔrɔw ye dɛmɛ don ka ja tununnenw lakana, fɛɛrɛ kura minnu tɛ don mɔgɔ kɔnɔ, olu bɛ baara kɛ sisan walasa ka tariku ɲɛfɛ seko ni dɔnko sɛbɛn, o cogo la, o ciyɛn nafama in bɛ mara siniɲɛsigiw ye.
Aw k’aw yɛrɛ su tariku ɲɛfɛ seko ni dɔnko tariku ɲɛnajɛlen na “Préhistomania” jirali sababu fɛ, o ye ko ye min man kan ka to denmisɛnninw ni mɔgɔkɔrɔbaw bolo!
